Công nghệ ngang hàng cung cấp năng lượng cho Bitcoin và các loại tiền điện tử khác thường được ca ngợi là an toàn và bảo mật, vì các blockchain ghi lại các giao dịch. Những bản ghi này sau đó có thể được xem bởi công chúng. Tuy nhiên, như bất kỳ ngành nào đang phát triển với lợi nhuận hấp dẫn, cộng đồng tiền điện tử có rất nhiều kẻ lừa đảo.
Một ví dụ điển hình là một công ty có tên Bitconnect, đã đóng cửa hoạt động vào năm 2018. Vụ lừa đảo đã đánh cắp một con số khổng lồ 3,45 tỷ đô la. Cho đến bây giờ, đó là ví dụ lớn nhất về lừa đảo cung cấp tiền xu ban đầu (ICO), đã hứa hẹn với các nhà đầu tư lợi nhuận 40% cho khoản đầu tư của họ vào thứ hóa ra là một kế hoạch Ponzi.
Mặc dù cho đến nay chưa có một vụ lừa đảo tiền điện tử nào lớn như Bitconnect, nhưng tội phạm liên quan đến tiền điện tử đã tăng lên trên khắp thế giới. Một báo cáo gần đây cho thấy những kẻ lừa đảo đã lấy đi 14 tỷ đô la tiền điện tử vào năm 2021, gần gấp đôi so với 7,8 tỷ đô la được lấy vào năm 2020.
Những trò lừa đảo ICO như Bitconnect chỉ là một loại chiến thuật được sử dụng bởi bọn tội phạm tiền điện tử. Trong hướng dẫn này, chúng ta sẽ tập trung vào các trò lừa đảo P2P và cách bạn có thể tránh chúng.
Trò lừa đảo P2P trong tiền điện tử là gì?
Một trò lừa đảo tiền điện tử P2P diễn ra trên các sàn giao dịch ngang hàng (P2P) kết nối người bán và người mua. Nền tảng này có chức năng như một trọng tài viên với dịch vụ ký quỹ để tạo điều kiện cho việc chuyển tiền. Lừa đảo xảy ra khi người bán cố gắng qua mặt hệ thống ký quỹ bằng cách yêu cầu thanh toán từ một phương tiện bên ngoài. Sau khi người mua thực hiện thanh toán, người bán sẽ tuyên bố rằng họ không nhận được tiền và từ chối tuân theo thỏa thuận của họ. Trong P2P thường yêu cầu mức độ tin cậy và những kẻ lừa đảo thường lợi dụng điều này cho các mục đích riêng của họ.
Các nền tảng P2P kết nối những người đang bán tiền điện tử với những người đang muốn mua. Các nhà giao dịch quan tâm đến việc bán tiền điện tử có thể tạo quảng cáo trên nền tảng P2P. Sau đó, nền tảng này sẽ quảng cáo danh sách các nhà giao dịch có mã thông báo phù hợp với mong muốn của người mua và người mua có thể chọn nhà giao dịch mà họ muốn.
Tốt nhất, khi sử dụng nền tảng P2P để giao dịch tiền điện tử, hai bên nên cung cấp ví điện tử hoặc tài khoản ngân hàng thích hợp để hoàn tất giao dịch. Nền tảng P2P giữ tiền điện tử đang được giao dịch dưới dạng ký quỹ và giải phóng nó sau khi giao dịch thành công. Phần lớn các giao dịch thường được hoàn thành mà không có vấn đề gì, nhưng có những kẻ xấu sẽ cố gắng lừa đảo bạn.
Tài chính phi tập trung có thể hơi giống Catch-22. Một mặt, việc thiếu một cơ quan quản lý duy nhất cho phép tự do hơn. Tuy nhiên, nếu không có sự giám sát tiêu chuẩn, những kẻ lừa đảo có thể tự do thực hiện hành vi gian lận và đánh lừa các nhà đầu tư theo nhiều cách khác nhau. Các dạng lừa đảo phổ biến nhất như:
– Giả mạo danh tính: Điều này xảy ra khi người mua hoặc người bán cố gắng sử dụng tài khoản thanh toán của bên thứ ba không xác định để hoàn tất giao dịch. Họ có thể gửi cho bạn thông tin thanh toán mới này thông qua trò chuyện và yêu cầu bạn gửi tiền đến đó. Sau khi bạn hoàn tất chuyển khoản, họ sẽ nói rằng họ không nhận được tiền.
– Lừa đảo đảo ngược thanh toán: Người mua và người bán đồng ý giao dịch tiền điện tử trên nền tảng P2P. Sau đó, người mua chuyển tiền vào tài khoản của người bán để họ phát hành tiền điện tử của mình. Tuy nhiên, khi tiền điện tử đã được rời khỏi ví của người bán, người mua sẽ gọi cho ngân hàng của họ trong vòng 72 giờ để báo rằng họ chưa bao giờ cho phép chuyển khoản. Họ có thể nói giao dịch là gian lận hoặc do nhầm lẫn, vì vậy ngân hàng sẽ hủy thanh toán và hủy bỏ giao dịch. Người bán mất tiền điện tử của họ, cũng như số tiền thu được từ việc bán.
May mắn thay, bạn hoàn toàn có thể chống lại các trò gian lận P2P miễn là bạn thực hiện trách nhiệm giải trình của mình. Chúng ta sẽ đi vào chi tiết về cách thực hiện việc này ở phần sau trong bài viết này.
Cần chỉ ra rằng lừa đảo P2P khác với các lần cho vay nhanh, xảy ra trên nền tảng cho vay P2P. Cho vay nhanh là một cuộc khai thác lạm dụng bảo mật hợp đồng thông minh của các nền tảng tài chính phi tập trung (DeFi) cung cấp các khoản vay mà không yêu cầu tài sản thế chấp. Nó không giống như lừa đảo P2P.
Mặc dù các trò gian lận tiền điện tử rất phổ biến, nhưng chúng thường gây giật gân trong các tiêu đề tin tức và chỉ chiếm một phần nhỏ trong tổng khối lượng giao dịch tiền điện tử. Các sàn giao dịch tiền điện tử được báo cáo đã chứng kiến khối lượng giao dịch hơn 14 nghìn tỷ đô la vào năm 2021, vì vậy 14 tỷ đô la mà những kẻ lừa đảo lấy được trong năm đó là một sự sụt giảm đáng kể.
Các trò lừa đảo P2P khác nhau như thế nào trong tiền điện tử?
Lừa đảo P2P không phải là một khái niệm mới cũng không phải là duy nhất đối với các nền tảng tiền điện tử. Chúng đã tồn tại dưới hình thức này hay hình thức khác miễn là các nền tảng P2P đã tồn tại. Cho dù trên nền tảng P2P hay P2P tiền điện tử, các trò gian lận thường liên quan đến một số loại cơ chế trung gian (MITM) hoặc nỗ lực chuyển giao của bên thứ ba.
Vì các nền tảng P2P không bị quản lý chặt chẽ như các ngân hàng truyền thống, nên người dùng sẽ phải chịu trách nhiệm kiểm tra rõ ràng. Khi chọn một nền tảng hoặc ứng dụng P2P để sử dụng, hãy để ý những dấu hiệu phổ biến sau đây trước khi bạn bắt đầu giao dịch:
– Thiếu hệ thống ký quỹ: Các nền tảng P2P hoạt động như một người giám sát cho tất cả các bên liên quan đến giao dịch bằng cách cung cấp dịch vụ ký quỹ an toàn. Một người đồng ý bán một lượng tiền điện tử, được giữ trong tài khoản ký quỹ cho đến khi khoản thanh toán được xác nhận. Việc thiếu hệ thống ký quỹ là một dấu hiệu lớn đối với bất kỳ nền tảng giao dịch tiền điện tử nào cung cấp dịch vụ P2P.
– Đánh giá kém từ khách hàng: Bài đánh giá là nơi khách hàng thực sự nói lên suy nghĩ của họ. Khi chọn một ứng dụng P2P, hãy kiểm tra các bài đánh giá để xem những người dùng khác đã nói gì về nó. Đó là một dấu hiệu đỏ nếu nhiều người phàn nàn rằng họ không thể rút tiền, hoặc mua hàng hoặc họ không thể liên hệ với nhóm hỗ trợ khách hàng để nhận được phản hồi nhanh chóng.
– Trang web không an toàn: Không bao giờ gửi thông tin cá nhân hoặc thông tin tài chính nhạy cảm qua một trang web không an toàn. Một trang web không có chứng chỉ SSL hợp lệ, chứng nhận rằng thông tin cá nhân được chuyển một cách an toàn, có thể bị xâm nhập để lấy cắp thông tin của bạn. Trong thanh điều hướng, bạn sẽ thấy https (tức là địa chỉ bắt đầu bằng www.https) trong URL, cùng với biểu tượng khóa (🔒). Đây là một cách nhanh chóng để kiểm tra xem một trang web có an toàn hay không.
– Thiếu sự hiện diện của phương tiện truyền thông xã hội: Bất kỳ nền tảng P2P nào tốt cũng sẽ có sự hiện diện mạnh mẽ và tích cực trên phương tiện truyền thông xã hội. Khi người dùng có khiếu nại hoặc câu hỏi và các kênh giao tiếp khác không hoạt động, các tài khoản mạng xã hội của các nền tảng giao dịch tiền điện tử thường là lựa chọn khả thi nhất. Chỉ có một trang mạng xã hội thôi là chưa đủ; nền tảng cũng phải tích cực tương tác với người dùng và cộng đồng trực tuyến.
Ví dụ về lừa đảo P2P trong tiền điện tử
Có rất nhiều trò lừa đảo xảy ra trên nền tảng tiền điện tử P2P. Dưới đây là một số mẫu phổ biến nhất.
Lừa đảo thương mại điện tử
Lừa đảo thương mại điện tử liên quan đến các giao dịch trên các trang web thương mại điện tử không rõ ràng. Những kẻ lừa đảo lôi kéo nạn nhân bằng giá rẻ cho những sản phẩm họ muốn mua. Sau đó, kẻ lừa đảo sẽ gửi cho nạn nhân một thông tin thanh toán khác của người bán tiền điện tử P2P, khẳng định đó là tài khoản của họ. Khi nạn nhân trả tiền hàng, người bán tiền điện tử sẽ gửi tiền điện tử cho kẻ lừa đảo ở đầu bên kia, kẻ này sẽ biến mất.
Lừa đảo tình ái hoặc “tình yêu”
Những trò lừa đảo tình ái nhắm vào cảm xúc của những nạn nhân vô ý để đánh lạc hướng họ khỏi động cơ thực sự của kẻ lừa đảo. Nghe có vẻ giống như điều mà bạn không bao giờ có được – nhưng những trò lừa đảo trong tình cảm thực sự phổ biến và là một trong những trò lừa đảo phổ biến hơn ở đó. Theo Ủy ban Thương mại Liên bang Hoa Kỳ (FTC), trong năm 2019, có 201 triệu đô la bị thiệt hại do các vụ lừa đảo tình ái, với hơn 25.000 nạn nhân. Đây là tội phạm được báo cáo nhiều thứ hai cho FBI trong năm đó.
Những kẻ lừa đảo thường tìm nạn nhân thông qua các ứng dụng hẹn hò – chẳng hạn như Tinder – và tạo dựng mối quan hệ trực tuyến với họ, dần dần xây dựng lòng tin bằng cách giả vờ sở thích cá nhân để “chải chuốt” cho mình. Tại một số điểm, kẻ lừa đảo bắt đầu thao túng nạn nhân để “giúp kẻ lừa đảo trong các vấn đề tài chính của họ” bằng cách gửi tiền tệ fiat hoặc tiền điện tử.
Nạn nhân không hề hay biết, kẻ lừa đảo trên thực tế đã cung cấp các chi tiết nhận dạng của một người bán tiền điện tử không cố ý – người sẽ gửi tiền điện tử cho kẻ lừa đảo, nghĩ rằng đó là một giao dịch tiền điện tử điển hình. Kẻ lừa đảo bỏ trốn với tiền điện tử. Khi nạn nhân nhận ra kế hoạch này, họ sẽ cố gắng hủy giao dịch. Nhưng hậu quả sẽ không ảnh hưởng tiêu cực đến kẻ lừa đảo – chỉ người bán tiền điện tử.
Những kẻ lừa đảo “tình ái” đơn giản sẽ không dừng lại khi chúng đã tìm thấy một nạn nhân sẵn sàng. Thông thường, những dấu hiệu mà kẻ lừa đảo nhắm mục tiêu là cô lập, có lẽ là người cao tuổi và thậm chí có vấn đề về tinh thần. Tại một thời điểm nào đó, Mark có thể nhận ra rằng họ đang vướng vào một mạng lưới lừa dối, nhưng họ thường không thể tự cắt đứt tình cảm gắn bó mà họ đã hình thành với tội phạm vì sự chú ý của họ mà họ đang nhận được.
Lừa đảo đầu tư
Những trò này tương tự như những trò lừa đảo tình ái, ngoại trừ việc thay vì tìm hiểu cảm xúc cá nhân của nạn nhân, kẻ lừa đảo lợi dụng mong muốn về tài chính của một cá nhân – cho dù đó là một cơn FOMO hay mong muốn nhanh chóng kiếm được lợi nhuận từ một khoản đầu tư. Trong trường hợp này, kẻ lừa đảo tìm thấy nạn nhân và lôi kéo họ với lợi nhuận “được đảm bảo”. Nó có thể liên quan đến một trang web hoặc ứng dụng giả mạo để xây dựng một số tiền hợp pháp và sau đó kẻ lừa đảo sẽ yêu cầu nạn nhân gửi tiền vào một tài khoản để đổi lấy Bitcoin mà chúng được cho là đã kiếm được.
Trên thực tế, tài khoản – mà kẻ lừa đảo đã thiết lập – thực sự thuộc sở hữu của một người bán tiền điện tử. Theo FTC, đã có 7.000 báo cáo về các vụ lừa đảo đầu tư từ tháng 10 năm 2020 đến tháng 3 năm 2021, dẫn đến thiệt hại 80 triệu đô la.
Chuyển khoản sai, Khoản bồi hoàn và Biên lai Giả mạo
Khi giao dịch P2P đã hoàn tất, kẻ lừa đảo có thể cố gắng làm vô hiệu giao dịch bằng cách lợi dụng các quy trình hợp pháp của ngân hàng. Ví dụ: kẻ lừa đảo có thể gọi cho ngân hàng của họ để hủy giao dịch và cho rằng việc chuyển tiền hoặc tài khoản của họ đã bị đánh cắp. Ngân hàng thường sẽ chấp thuận bằng cách hủy bỏ yêu cầu chuyển khoản ban đầu.
Một cách khai thác phổ biến khác là lạm dụng tính năng bồi hoàn trên các nền tảng thanh toán như PayPal. Chúng thường nhắm mục tiêu đến những người bán tiền điện tử trên nền tảng P2P. Sau khi thỏa thuận được thực hiện, kẻ lừa đảo sẽ kích hoạt khoản bồi hoàn trong vòng 72 giờ để đảo ngược hoặc hủy thanh toán. Lừa đảo hoàn thành khi nạn nhân vội vàng chấp thuận một giao dịch mà không xác nhận trước rằng tiền đã nằm chắc trong tài khoản ngân hàng hoặc ví điện tử của họ.
Kết quả cuối cùng là nạn nhân không còn tiền điện tử cũng như số tiền thu được từ việc bán hàng – và thay vào đó, một “vị chua” kinh khủng trong miệng của họ. Để làm phức tạp thêm vấn đề, một khi nạn nhân mất tiền theo cách này, kẻ lừa đảo đôi khi dọa họ không báo vụ trộm cho cảnh sát – bằng cách tuyên bố rằng tiền điện tử là “bất hợp pháp” hoặc nằm ngoài tầm kiểm soát của các cơ quan nhà nước.
Khi thực hiện các giao dịch P2P, điều quan trọng là phải kiểm tra kỹ thông tin được gửi cho đối tác của bạn. Những kẻ lừa đảo đôi khi sửa đổi ảnh chụp màn hình và các ảnh khác để nói rằng chúng đã hoàn thành thỏa thuận – và sau đó gây áp lực buộc nạn nhân phải thanh toán.
Làm cách nào để tránh lừa đảo P2P trong tiền điện tử?
Lừa đảo P2P rất dễ tránh nếu bạn thực hiện một số biện pháp đơn giản.
– Chụp ảnh màn hình: Tạo thói quen chụp ảnh màn hình tất cả các giao dịch của bạn để làm bằng chứng rằng chúng đã được hoàn thành. Điều quan trọng là phải có bằng chứng cụ thể về một kẻ lừa đảo có hành động xấu. Nếu vấn đề phát sinh, hãy bình tĩnh thu thập tất cả bằng chứng, chẳng hạn như ảnh chụp màn hình và thư từ, đồng thời sử dụng nó để đưa trường hợp của bạn ra với nền tảng P2P và ngăn chặn các nỗ lực bồi hoàn.
– Dịch vụ ký quỹ: Sử dụng dịch vụ ký quỹ của nền tảng. Nền tảng P2P thường khóa số tiền điện tử được đăng trong quảng cáo của người bán để đảm bảo người bán không lừa đảo người mua. Đừng ngại hủy bỏ giao dịch nếu mọi thứ bắt đầu trở nên đáng ngờ.
– Xác minh danh tính: Chỉ sử dụng các nền tảng P2P có uy tín xác minh danh tính của tất cả người dùng tuân thủ quy trình KYC. Bạn cũng nên dành thời gian để xác minh danh tính của người dùng trước khi bắt đầu giao dịch bằng cách đảm bảo rằng chi tiết tài khoản thanh toán của họ khớp với danh tính được đưa lên trên nền tảng.
– Xác nhận giao dịch: Luôn kiểm tra ví tiền điện tử hoặc tài khoản ngân hàng của bạn để xác nhận rằng giao dịch đã được hoàn tất. Không cho phép chuyển tiền điện tử cho đến khi bạn xác nhận cá nhân thanh toán. Ngoài ra, đừng dựa vào người mua để làm bằng chứng – vì họ có thể gửi cho bạn bằng chứng thanh toán giả.
– Bám sát vào các cuộc trò chuyện trong nền tảng: Giới hạn các cuộc trò chuyện của bạn với người mua hoặc người bán trong nền tảng P2P. Không đồng ý sử dụng các kênh liên lạc bên ngoài như Skype, Zoom, Discord, Telegram, WhatsApp, v.v. Điều đó sẽ chỉ khiến họ dễ dàng từ chối giao dịch và đưa ra tranh chấp giả mạo chống lại bạn.
– Hỗ trợ khách hàng: Nếu bạn không thể đạt được thỏa thuận, hãy liên hệ ngay với nhóm hỗ trợ khách hàng của nền tảng P2P để được hỗ trợ. Các nền tảng có uy tín thường có một hệ thống để điều tra và xử lý các tranh chấp. Bạn phải luôn báo cáo mọi hoạt động đáng ngờ.
Để minh họa cách một giao dịch P2P điển hình diễn ra, đây là cách hoạt động của các giao dịch trên nền tảng P2P của Bybit. Sau khi đơn đặt hàng được gửi, số lượng xu được chỉ định sẽ được Bybit đặt trước. Người mua có thể hoàn tất thanh toán bằng hơn 80 phương thức khác nhau, bao gồm thẻ tín dụng, thẻ ghi nợ, thanh toán tiền mặt,… Nếu người bán không phát hành đồng xu trong vòng 10 phút kể từ khi nhận được thanh toán, bộ phận hỗ trợ khách hàng của Bybit có quyền phát hành đồng xu từ quỹ dự trữ cho người mua sau khi xác minh.
Bybit cũng có giới hạn giao dịch hàng ngày cho người dùng chưa được xác minh. Tùy thuộc vào loại tiền tệ fiat đang được sử dụng, nền tảng yêu cầu xác minh danh tính cho các giao dịch trên 1.000 USDT. Nếu người mua hoặc người bán gặp sự cố với đơn đặt hàng, họ có thể đăng nhập vào tài khoản Bybit của mình và nhấp vào biểu tượng hỗ trợ ở góc dưới bên phải để liên hệ với bộ phận hỗ trợ khách hàng của Bybit qua trò chuyện hoặc email. Các bên có thể gửi số đơn đặt hàng của họ và các ảnh chụp màn hình để làm bằng chứng và sau đó chờ giải quyết tranh chấp.
Điểm mấu chốt về lừa đảo P2P trong tiền điện tử
Các trò lừa đảo tiền điện tử P2P có thể đang gia tăng, nhưng bạn có thể thực hiện các bước để đảm bảo mình không trở thành nạn nhân. Luôn đề phòng các giao dịch chuyển tiền của bên thứ ba và sử dụng dịch vụ ký quỹ của nền tảng. Điều quan trọng cần nhắc lại rằng là không phải lúc nào các trò lừa đảo tiền điện tử P2P cũng giống như các trò gian lận tiền điện tử khác ngoài kia, bạn có thể đọc thêm về điều này tại đây.
Để bắt đầu với giao dịch P2P, hãy xem sàn giao dịch P2P của Bybit.
* Tuyên bố từ chối trách nhiệm: Bài viết này nhằm mục đích và chỉ được sử dụng cho mục đích tham khảo. Không có thông tin nào được cung cấp thông qua Bybit cấu thành lời khuyên hoặc khuyến nghị rằng bất kỳ chiến lược đầu tư hoặc giao dịch nào phù hợp với bất kỳ người cụ thể nào. Những dự báo này dựa trên xu hướng ngành, hoàn cảnh liên quan đến khách hàng và các yếu tố khác, đồng thời chúng liên quan đến rủi ro, các biến số và sự không chắc chắn. Không có sự đảm bảo nào được trình bày hoặc ngụ ý về tính chính xác của các dự báo, dự báo cụ thể hoặc các tuyên bố dự đoán có trong tài liệu này. Người dùng của bài viết này đồng ý rằng Bybit không chịu trách nhiệm về bất kỳ quyết định đầu tư nào của bạn. Vui lòng tìm kiếm lời khuyên chuyên môn trước khi giao dịch.
NGUỒN: https://learn.bybit.com/bybit-p2p-guide/how-to-avoid-p2p-crypto-scams-fraud/
