Tiền điện tử là một loại tài sản bùng nổ trên toàn cầu với ước tính khoảng 300 triệu người được tin dùng trên toàn thế giới. Tiền điện tử phổ biến nhất là Bitcoin, nó được tạo ra để trao đổi giá trị ẩn danh và trực tiếp giữa những người dùng với mô hình giao dịch P2P giúp loại bỏ sự cần thiết của một bên trung gian như ngân hàng hay là nhà môi giới. Mô hình P2P này đã đặt nền tảng cho công nghệ peer-to-peer blockchain cung cấp năng lượng cho Bitcoin và tất cả các loại tiền điện tử.
Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giải thích cơ chế của mạng peer-to-peer và sự kết hợp của chúng vào các sàn giao dịch tiền điện tử cũng như là công nghệ peer-to-peer đang cách mạng hóa lĩnh vực tiền điện tử.
Mạng P2P là gì?
Thuật ngữ P2P được đề cập đến các mạng phi tập trung của các hệ thống máy tính được kết nối với nhau có chứa các peers, or nodes. Tất cả các nodes này đều bình đẳng và việc trao đổi dữ liệu diễn ra mà không cần máy chủ trung tâm ,được gọi là mỗi máy tính hoặc nodes có thể hoạt động như cả máy chủ tệp và máy khách. Ví dụ: khi hoạt động như một máy khách một nodes tải dữ liệu từ những người tham gia khác và khi nó hoạt động như một máy chủ nó có thể là một nguồn tải xuống.
Nói một cách đơn giản hơn là các hệ thống máy tính peers hoặc tham gia có thể đồng thời tiêu thụ và cung cấp tài nguyên trên cùng một mạng. Các tài nguyên này có thể là tệp, bộ nhớ hoặc quyền truy cập vào máy quét , máy in hay là sức mạnh xử lý. Không có một cơ quan quyền lực tập trung và không có bất cứ một điểm thất bại nào. Tất cả các nút được kết nối với nhau có thể tham gia vào việc lưu trữ, phân phối và tải lên các tệp. Các giao dịch là peer-to-peer — với P2P có nghĩa là chúng diễn ra trực tiếp giữa hai bên liên quan và không có trung gian.
P2P hoạt động như thế nào?
Mỗi nút trong mạng chia sẻ tệp với mọi nút khác mà không cần thông qua cơ quan quản lý hoặc cơ quan trung ương. Như đã được đề cập từ trước thì các nút đóng vai trò kép của máy khách và máy chủ đối với các nút khác trên mạng. Mạng P2P khác với mạng máy khách và máy chủ truyền thống, nơi máy khách yêu cầu tài nguyên cụ thể từ máy chủ trung tâm.
Máy khách và Máy chủ so với mạng Peer-to-Peer
Năm 1979, hai nghiên cứu sinh Jim Ellis và Tom Truscott của Đại học Duke đã xây dựng Usenet, một mạng lưới P2P được triển khai sớm nhất. Usenet là một hệ thống liên lạc cho phép người dùng chia sẻ tin nhắn và tin tức với nhau mà không cần máy chủ trung tâm hoặc quản trị viên. Nó được phát triển để thay thế cho ARPANET thuộc sở hữu của quân đội Hoa Kỳ, phiên bản Internet sớm nhất mà chúng ta biết ngày nay. Việc sử dụng nó chỉ giới hạn trong cộng đồng học thuật và những người yêu thích máy tính thời kỳ đầu.
Đến năm 1999, khi Shawn Fanning phát triển Napster, mạng P2P mới trở nên phổ biến. Napster là một mạng chia sẻ ngang hàng cho phép người dùng chia sẻ và tải xuống các tệp nhạc. Nó đã làm bùng nổ các ngành công nghiệp giải trí như một cơn bão và đã trở nên nổi tiếng. Và năm 2000, nó đã có hơn 20 triệu người tin dùng.
Nhưng đến thời điểm này thì ngành công nghiệp âm nhạc đã không còn hài lòng với mô hình phá cách, miễn phí bản quyền của Napster và bắt đầu một loạt các vụ kiện và chiến dịch dẫn đến việc các cơ quan quản lý phải đóng cửa nó vào năm 2001. Tuy nhiên, Napster đã mở cửa cho các mạng P2P chia sẻ tệp tương tự. chẳng hạn như LimeWire, Kazaa, Morpheus Gnutella và BitTorrent, trở nên phát triển mạnh mẽ vào những năm 2000.
Từ các mạng chia sẻ tệp, mô hình P2P đã trở thành một ứng dụng mang tính cách mạng trong việc chuyển giao giá trị bằng cách sử dụng công nghệ blockchain ngang hàng. Satoshi Nakamoto có biệt danh đã ra mắt Bitcoin vào năm 2009, báo trước một kỷ nguyên mới của tiền điện tử. Bitcoin đã trở thành bộ mặt của một lớp trường hợp sử dụng P2P mới.
Trái ngược với các hệ thống P2P khác thì trong đó tính bất biến không phải là ưu tiên, nhưng Satoshi muốn giới thiệu một hệ thống các nodes sẽ lưu trữ bản ghi giao dịch được liên kết và ngày càng phát triển mà không thể thay đổi hoặc sửa đổi. Mạng P2P là khuôn khổ cơ bản của công nghệ blockchain ngang hàng giúp tiền điện tử trở nên khả thi hơn. Kiến trúc phi tập trung của họ sẽ an toàn và loại bỏ sự cần thiết của các bên trung gian thứ ba.
Các loại mạng P2P
Có ba loại mạng P2P, được phân loại theo kiến trúc của chúng: P2P không có cấu trúc, có cấu trúc và P2P kết hợp.
Mạng có cấu trúc
Mạng P2P có cấu trúc được tổ chức theo cách mà mỗi nút có thể tìm kiếm và định vị tài nguyên ngay cả khi tệp khan hiếm nhất. Chúng chủ yếu sử dụng một bảng phân tán và liên kết mỗi tệp với một đồng đẳng cụ thể. Điều này sẽ giúp cho các nút tham gia dễ dàng truy xuất các giá trị được gán cho một khóa.
Tuy nhiên, thì hiệu quả này phải trả giá rất đắt. Các mạng có cấu trúc yêu cầu các nút ghi nhớ danh sách các mạng gần để đáp ứng các tiêu chí cụ thể. Sự thiếu linh hoạt này đã làm cho chúng kém hiệu quả hơn trong các mạng có tỷ lệ chuẩn cao.
Mạng không có cấu trúc
Mạng không có cấu trúc là loại P2P dễ thiết lập nhất và phổ biến hơn. Các nút trong một mạng không có cấu trúc được kết nối một cách ngẫu nhiên và không có cấu trúc nào áp đặt lên chúng. Điều này sẽ làm cho tối ưu hóa cục bộ nếu có thể. Vì tất cả các nodes này đều thực hiện cùng một chức năng, các mạng không có cấu trúc rất mạnh mẽ và có thể chịu được tỷ lệ churn cao tần suất cao của các peers rời khỏi và tham gia mạng P2P.
Mặt khác, nếu bản chất phi cấu trúc khiến việc tìm kiếm và truy xuất các tệp ít phổ biến trở nên khó khăn hơn thì yêu cầu phải làm ngập mạng với truy vấn tìm kiếm để tìm càng nhiều đồng nghiệp có tệp mong muốn càng tốt. Việc tràn ngập sử dụng rất nhiều bộ nhớ và vì mỗi ứng dụng peer không được gắn với một nội dung cụ thể nên sẽ không có gì đảm bảo rằng phần ngập sẽ tìm thấy tệp mong muốn.
Mạng kết hợp
Các mô hình P2P đã kết hợp giữa máy khách và máy chủ truyền thống ,các mô hình ngang hàng. Thông thường thì một mô hình sẽ kết hợp bao gồm một máy chủ trung tâm cung cấp chức năng máy chủ và máy khách có cấu trúc tập trung, chẳng hạn như giúp các nodes tìm thấy nhau và tập hợp phi tập trung được cung cấp bởi tính bình đẳng của nodes của một mạng peers thuần túy, không có cấu trúc.
Các mô hình P2P lai thường hoạt động tốt hơn bởi vì chúng kết hợp tốt nhất của cả mạng peers có cấu trúc và mạng ngang hàng không có cấu trúc.
Ví dụ về P2P trong Blockchain
Là yếu tố cơ bản của công nghệ blockchain, kiến trúc P2P quản lý các giao dịch tiền điện tử. Tiền điện tử tận dụng sức mạnh của công nghệ blockchain ngang hàng vì chúng có thể được trao đổi hoặc chuyển giao mà không cần sự trợ giúp của bất kỳ cơ quan trung ương nào.
Blockchain là một công nghệ sổ cái phân tán lưu trữ công khai và lâu dài các giao dịch. Các “khối” mới chứa dữ liệu giao dịch liên tục được liên kết với các khối đã được lấp đầy trước đó và tạo thành một chuỗi các khối dữ liệu . Chuỗi khối ghi lại các giao dịch không thay đổi trong các khối kỹ thuật số chứa thông tin chi tiết về người gửi và người nhận được đóng dấu thời gian. Không có cơ quan trung ương nào quản lý mạng, chỉ có các nút tham gia mới có thể xác nhận các giao dịch giữa nhau.
Khi cá nhân hay nhóm được gọi là Satoshi Nakamoto phát triển Bitcoin vào năm 2008, họ đã hình dung ra việc tạo ra một “hệ thống tiền điện tử ngang hàng” hoạt động theo cách không tin cậy mà không có trung gian. Mạng P2P là một thành phần quan trọng của công nghệ blockchain, bởi vì chúng hỗ trợ một sổ cái phân cấp các giao dịch. Hệ thống là “không đáng tin cậy”, trong đó kiến trúc của mạng tự nó đảm bảo tính toàn vẹn của các giao dịch.
Đây là nơi mà khái niệm phi tập trung cơ bản của blockchain ngang hàng bắt đầu phát huy tác dụng. Các chuỗi này không được lưu giữ tại một vị trí tập trung hoặc máy chủ quản lý nào mà thay vào đó được phân tán đến tất cả các nút có trong mạng. Do đó, mỗi nút giữ một bản sao của chuỗi khối để bảo mật và xác thực dữ liệu được lưu trữ trên mạng.
Các tính năng của Blockchain
Chắc rằng bạn đang tự hỏi làm thế nào một nút có thể được thiết lập để tham gia vào quá trình. Về cơ bản, thì bất kỳ ai cũng có thể tham gia vào quy trình xác nhận bằng cách thiết lập một nút. Tuy nhiên, một số yêu cầu tính toán phải được đáp ứng. Trong trường hợp của Bitcoin, bạn cũng có thể thiết lập một nút bằng cách cài đặt phần mềm Bitcoin Core và tải xuống tất cả dữ liệu chuỗi khối BTC.
Điều này sẽ làm cho blockchain trở nên minh bạch, bình đẳng và dân chủ. Nó cũng đảm bảo rằng không một cá nhân hay tổ chức nào có thể kiểm soát blockchain. Tuy nhiên ,thì điều này sẽ trái ngược với cơ sở dữ liệu tập trung truyền thống, trong đó một thực thể duy nhất kiểm soát tất cả dữ liệu hãy nghĩ đến Google, Visa hoặc một cơ quan chính phủ nào đó. Do vậy, công nghệ blockchain có tiềm năng cách mạng hóa cách chúng ta kinh doanh và tương tác với nhau.
Một lưu ý quan trọng đó là các thợ đào và các nút xác thực các giao dịch Bitcoin sẽ nhận được phần thưởng vì đã giúp duy trì hệ sinh thái tiền điện tử. Các nút này rất quan trọng vì chúng xác thực tính hợp pháp của sổ cái phân tán và đảm bảo tính bảo mật của mạng.
Công nghệ blockchain đã tạo ra một số ứng dụng, đáng chú ý nhất đó là tiền điện tử với Bitcoin là phổ biến nhất. Blockchain cũng hỗ trợ tài chính, trò chơi hay mã thông báo không thể thay thế và các ứng dụng dữ liệu. Mặc dù công nghệ blockchain vẫn đang phát triển, các doanh nghiệp đang khám phá những cách mà hệ thống sổ cái phân quyền và chia sẻ công khai có thể nâng cao hoạt động của họ.
Lợi ích và Hạn chế của Mạng P2P
Mạng P2P đã chuyển đổi các dịch vụ chia sẻ tệp và dữ liệu, cung cấp khả năng chống kiểm duyệt nâng cao và các giao dịch hiệu quả. Ngược lại với mạng máy khách và máy chủ, nơi máy khách yêu cầu thông tin từ máy chủ tập trung, mạng P2P cho phép các nút giao tiếp trực tiếp với nhau. Thiết kế phi tập trung này mang lại một số lợi ích bao gồm cải thiện hiệu quả mạng, khả năng phục hồi khi thất bại và quyền riêng tư. Tuy nhiên, thì mạng P2P cũng có một số hạn chế cần được xem xét khi thiết kế hoặc khi sử dụng chúng.
Lợi ích của Mạng P2P:
Cải thiện hiệu quả mạng: Trong mạng P2P, mỗi nút tham gia vào quá trình định tuyến và chuyển tiếp dữ liệu. Điều này có thể cải thiện hiệu quả mạng vì không cần bộ định tuyến hoặc máy chủ chuyên dụng.
Khả năng chống thất bại: Mạng P2P có khả năng chống thất bại cao hơn mạng tập trung vì việc mất một nút không làm tê liệt toàn bộ mạng.
Quyền riêng tư: Mạng P2P thường được coi là thân thiện với quyền riêng tư hơn mạng tập trung vì không cần cơ quan trung ương để lưu trữ hoặc truy cập dữ liệu người dùng.
Khả năng mở rộng: Mạng P2P được thiết kế để có thể mở rộng. Mỗi nút hoặc máy chủ ngang hàng có thể là một máy chủ giúp ngăn chặn sự tắc nghẽn gặp phải trong các hệ thống tập trung khi số lượng máy khách tăng lên. Với mạng P2P, số lượng khách hàng tăng lên đồng nghĩa với số lượng máy chủ cũng tăng theo.
Chi phí: Mạng P2P tiết kiệm chi phí đáng kể vì chi phí không tổng hợp xung quanh một cơ quan tập trung mà thay vào đó được phân phối. Ngoài ra, các mạng này có khả năng mở rộng và hiệu quả cao, do nhiều vai trò của mọi nút.
Cơ chế đồng thuận: Khía cạnh đồng thuận cơ bản này của chuỗi khối ngang hàng làm giảm rủi ro sửa đổi hoặc thay đổi dữ liệu.
Hạn chế của Mạng P2P:
Tốc độ chậm hơn: Mạng P2P thường chậm hơn so với mạng tập trung bởi vì số lượng bước nhảy tăng lên .
Khó quản lý hơn: Việc quản lý mạng P2P có thể khó khăn hơn so với mạng tập trung vì không có cơ quan trung tâm chịu trách nhiệm về hoạt động mạng. Ví dụ, mạng P2P có thể trở nên dễ bị tấn công bởi phần mềm độc hại nếu vi rút xâm nhập vào hệ thống từ nhiều nút. Hơn nữa,về khuôn khổ phân quyền làm cho việc giám sát hoặc kiểm soát các hoạt động bị cấm , các giao dịch bất hợp pháp trở nên khó khăn hơn.
Sức mạnh tính toán: Trong bối cảnh chuỗi khối bằng chứng công việc sức mạnh khổng lồ rất cần thiết đề cập nhật tin trên một số mạng là nguyên nhân gây ra mối quan tâm về môi trường.
Khi xem xét các lợi ích và hạn chế của mạng P2P, điều cần thiết nhất là phải xem xét trường hợp sử dụng cụ thể mà mạng sẽ được sử dụng. Mạng P2P có thể là công cụ hữu ích để cải thiện hiệu quả mạng, khả năng phục hồi sau lỗi và khả năng mở rộng nhưng mạng tập trung mang lại lợi ích lớn hơn trong một số trường hợp.
Sàn giao dịch tiền điện tử P2P là gì?
Các sàn giao dịch tiền điện tử P2P là các nền tảng phi tập trung cho phép người bán và người mua tiền điện tử giao dịch mà không liên quan đến bên thứ ba. Trái ngược với phương pháp luận “sổ đặt hàng” của các sàn giao dịch tiền điện tử thông thường, các sàn giao dịch P2P sử dụng phần mềm được thiết lập tốt để tạo thuận lợi cho các giao dịch trực tiếp giữa người mua và người bán.
Các sàn giao dịch tiền điện tử P2P liệt kê các đề nghị mua và bán khác nhau được đăng bởi các bên liên quan. Nếu bạn là người mua, bạn cũng có thể chọn người bán với các điều kiện phù hợp với yêu cầu của bạn. Thông thường thì người bán cung cấp số tiền giao dịch tối thiểu hoặc tối đa, phương thức thanh toán và tỷ giá tiền tệ khác nhau. Trong các sàn giao dịch phi tập trung như vậy thì người dùng phảinchịu trách nhiệm về các giao dịch của họ và có thể giao dịch với các bên mua và bên bán mà không cần sự tham gia của bất kỳ cơ quan trung ương nào. Tính năng bảo mật vì vậy cực kỳ quan trọng.
Phần lớn thì các sàn giao dịch tiền điện tử P2P đều triển khai hệ thống thanh toán ký quỹ để đảm bảo sự an toàn của tiền. Ngoài ra, biết xác minh người dùng của khách hàng của bạn ngăn chặn các trò gian lận hoặc các hoạt động gian lận trên các sàn giao dịch tiền điện tử. Việc kết hợp các tính năng bổ sung, chẳng hạn như là xác thực hai yếu tố và giao thức SSL cho thấy khả năng tồn tại của nền tảng.
Tại sao nên giao dịch tiền điện tử P2P?
Các sàn giao dịch tiền điện tử P2P đều có một số lợi thế chính. Ví dụ: chúng là phiên bản nâng cấp của chợ truyền thống và hoạt động mà không có bất kỳ sự can thiệp nào từ bên trung gian. Đổi lại thì những người tham gia có thể thực hiện nhiều quyền hạn hơn đối với các giao dịch mua và người bán của họ nên chọn bên để giao dịch và dựa trên sự phù hợp được nhận thấy.
Sử dụng sàn giao dịch tiền điện tử P2P thường rẻ hơn so với các nền tảng tập trung. Bởi vì nó chính là khuôn khổ phi tập trung của mạng P2P và không yêu cầu bất kỳ khoản thanh toán nào được thực hiện cho người giám sát hoặc bên thứ ba.
Ngoài ra, các nền tảng P2P không giữ bất kỳ khoản tiền nào của người dùng để thực hiện các giao dịch, do đó cung cấp một môi trường giao dịch an toàn hơn. Việc sử dụng các thỏa thuận ký quỹ để giữ tiền cho đến khi các điều kiện được đáp ứng sẽ ngăn chặn các hoạt động gian lận.
Một yếu tố quan trọng khác là các sàn giao dịch tiền điện tử P2P là nền tảng mở và không có sự can thiệp của chính phủ hay là các hành động quản lý. Nếu bạn cư trú ở một quốc gia có các hạn chế về tiền điện tử thì các sàn giao dịch tiền điện tử P2P có thể là một cách để giao dịch tài sản của bạn.
Tuy nhiên, các nhà giao dịch P2P có thể đối mặt với một số thách thức bao gồm sự không chắc chắn của giao dịch và các vấn đề thanh khoản. Người mua hoặc người bán có liên quan có thể thay đổi ý định khi đang giao dịch và đặt ra những vấn đề không cần thiết. Tính thanh khoản thấp trên một số sàn giao dịch có thể trì hoãn đáng kể các giao dịch. Một số sàn giao dịch thậm chí đang cung cấp thị trường P2P không có phí giao dịch.
Dịch vụ P2P mới ra mắt của Bybit là một liên doanh nó không yêu cầu phí trao đổi và không có phí ẩn. Dịch vụ cung cấp hơn 80 phương thức thanh toán, thuận tiện cho hầu hết các cá nhân. Dịch vụ P2P của Bybit cũng triển khai hệ thống ký quỹ cho các bên giao dịch để đảm bảo hoàn thành giao dịch của họ một cách an toàn.
Thị trường P2P so với Sàn giao dịch OTC
Giao dịch tiền điện tử OTC được đề cập đến việc mua và bán tiền điện tử bên ngoài các nền tảng trao đổi tiêu chuẩn. Liên quan đến một nhà môi giới đại lý tập trung, người đàm phán các giao dịch giữa các bên mua và bán.
Tóm lại, giao dịch OTC được sử dụng cho các giao dịch lớn hơn đáng kể để tránh trượt giá, về cơ bản là khi giá thực hiện của bạn khác với kỳ vọng. Sự trượt giá xảy ra thường xuyên với các loại tiền điện tử dễ bay hơi. Một lý do khác để sử dụng giao dịch OTC là sự riêng tư và ẩn danh mà nó cung cấp. Nhà môi giới loại bỏ nhu cầu tương tác trực tiếp giữa các bên giao dịch, điều này có thể giúp bảo vệ danh tính của họ. Nhưng nó cũng có thể dẫn đến các vấn đề khác, chẳng hạn như giảm tính minh bạch và quy định rủi ro.
Ngược lại, các thị trường P2P cung cấp một nền tảng nhanh chóng, phi tập trung để trao đổi trực tiếp giữa người mua và người bán. Các giao dịch blockchain ngang hàng không liên quan đến người môi giới và không có thủ tục thương lượng dài dòng, như với giao dịch OTC.
Mạng lưới blockchain ngang hàng cho phép các bên giao dịch kiểm soát trực tiếp các giao dịch của họ cho phép họ lựa chọn người bán hoặc người mua theo sở thích của họ. Ngoài ra, các giao dịch được hoàn thành nhanh chóng với phí giao dịch thấp hơn các giao dịch OTC.
Trong số các cách sử dụng khác nhau của mạng blockchain ngang hàng, tiền điện tử đã trở nên phổ biến rộng rãi do khả năng giao dịch của chúng trong thế giới tài chính. Ý tưởng “phân phối và phi tập trung” của mạng P2P là động lực thúc đẩy sự phát triển của cả tiền điện tử và các sàn giao dịch phi tập trung (DEX).
Mục đích chính đó là loại bỏ mọi sự phụ thuộc vào các cơ quan trung ương và tạo ra một mạng lưới minh bạch với các sổ cái mã nguồn mở. Hơn thế, các mạng tiền điện tử được hưởng sự bảo mật và khả năng phục hồi cao hơn trước các cuộc tấn công độc hại. Cuối cùng, các thị trường P2P loại bỏ những người trung gian mà các sàn giao dịch OTC vẫn sử dụng.
Điểm mấu chốt
Nhờ khuôn khổ đáng tin cậy và phi tập trung an toàn, P2P đã trở thành công nghệ nền tảng của nhiều dịch vụ và ứng dụng. Ngày nay, mạng P2P được sử dụng trong các ứng dụng chia sẻ tệp, thị trường trực tuyến và phần mềm nguồn mở.
Tiền điện tử và công nghệ sổ cái phân tán của chúng là những minh họa mang tính bước ngoặt của mô hình P2P, cung cấp khả năng bảo mật đáng kinh ngạc và nâng cao tính minh bạch trong lĩnh vực tài chính. Những phát triển này đã đạt đến bước tiếp theo với sự ra đời của các sàn giao dịch tiền điện tử P2P đã thực sự biến không gian tiền điện tử thành một mạng lưới phi tập trung bằng cách sử dụng công nghệ blockchain ngang hàng.
* Tuyên bố từ chối trách nhiệm: Bài viết này dành cho và chỉ được sử dụng cho mục đích tham khảo. Không có thông tin nào được cung cấp thông qua Bybit cấu thành lời khuyên hoặc khuyến nghị rằng bất kỳ chiến lược đầu tư hoặc giao dịch nào phù hợp với bất kỳ người nào cụ thể. Những dự báo này dựa trên xu hướng ngành, hoàn cảnh liên quan đến khách hàng và các yếu tố khác, đồng thời chúng liên quan đến rủi ro, biến số và sự không chắc chắn. Không có đảm bảo nào được trình bày hoặc ngụ ý về tính chính xác của các dự báo, dự báo hoặc tuyên bố tiên đoán cụ thể có trong tài liệu này. Người sử dụng bài viết này đồng ý rằng Bybit không chịu trách nhiệm về bất kỳ quyết định đầu tư nào của bạn. Vui lòng tìm kiếm lời khuyên chuyên nghiệp trước khi giao dịch.
Nguồn: https://learn.bybit.com/bybit-p2p-guide/peer-to-peer-blockchain-network/
